Τό Ἱερόν Κάθισμα τῆς Ἁγίας Τριάδος ( Κυρ – Ἡσαΐου) τῆς Ἱερᾶς καί Σεβασμίας Μονῆς τῆς Μεγίστης Λαύρας, τόσον ἀπό τάς προφορικάς παραδόσεις, ὅσον καί ἀπό τά γραπτά κείμενα ἀνάγει τήν οἰκοδομική του ὕπαρξη καί ἡλικία ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τοῦ ἐν Ἄθῳ καί κτίτορος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς, δηλαδή ἀπό τόν δέκατον περίπου αἰῶνα. Στό Ἱερόν αὐτό Κάθισμα, τό ὁποῖον ἀναφέρεται ἀπό τόν ἅγιον Ἀθανάσιον, ἔζησε καί ἠσκήτευσε ὁ Γέροντας καί Πνευματικός πατήρ τοῦ ἁγίου, ἀφοῦ ἐκεῖ ἀπό αὐτόν ἔλαβε τό μέγα ἀγγελικόν σχῆμα, ἔγινε μεγαλόσχημος μοναχός. Ὁ Γέροντας ὠνομάζετο Ἡσαΐας καί πρός τιμήν του ἀπό τότε τό Ἱερόν τοῦτο καθίδρυμα ὀνομάζεται “τοῦ Κυρ – Ἡσαΐου”.
Βεβαίως κατά τήν ἐποχήν ἐκείνην πρέπει νά ἦτο μικρός οἰκίσκος, ὄντως καλύβη, κατά τά οἰκοδομικά ἀσκητικά δεδομένα τῆς ἐποχῆς. Σύν τῷ χρόνῳ ἔλαβε διάφορες προσθῆκες μέχρι τῆς τελευταίας οἰκοδομικῆς ἀνακαινίσεως τοῦ 1880 γιά τό ὑπόλοιπον κτίσμα καί τοῦ 1909 γιά τήν ἐκκλησία, καθώς ἀναγράφονται ταῦτα χαραγμένα ἐπί λίθων τῆς τοιχοποιΐας ἐξωτερικῶς. Ἡ ἐκκλησία φαίνεται πρέπει νά ὑπέστη σοβαρότατες ζημίες κατά τόν καταστρεπτικόν σεισμόν τοῦ 1905 καί γι’ αὐτό ἀνακαινίσθη καί εὑρίσκεται σέ ὑγιέστερη κατάσταση ἀπό τό σεσαθρωμένον ὑπόλοιπον οἰκοδόμημα.
Στό «Προσκυνητάριον τῆς Μεγίστης Λαύρας», συντεθέν παρά τοῦ Μακαρίου Τριγώνη, τοῦ καί Σκευοφύλακος τῆς Μονῆς καί ἐκδοθέν τό 1772, στή σελίδα 46 διαβάζομε τίς ἀκόλουθες πληροφορίες:
«Γυρίζοντες δέ πάλιν πρός τήν Θείαν ταύτην Λαύραν, ἄς εἰποῦμεν μέ τήν συνήθη συντομίαν καί διά τό νότειον αὐτῆς μέρος. Περιπατῶντας ἕως μισήν ὥραν, εὑρίσκεις ἀμπελῶνα κάλλιστον μέ κάθε ἄλλην τῆς γῆς εὐτυχίαν, καί κελλίον μέ ὀντάδες ἀρκετούς, καί μέ Ἐκκλησίαν τῆς Παναγίας Τριάδος, καί εὑρίσκονται ἐκεῖ ἡμέτεροι Ἀδελφοί ἐργαζόμενοι στήν γῆν. Εἶναι δέ ὁ τόπος οὕτος κάλλιστος καί ὡραιότατος διά τό εὔκρατον τοῦ ἀέρος, καί διά τά πολλά καί θαυμάσια βρυσικά νερά ὁποῦ ἔχει, καί ὀνομάζεται Κυρ-Ἡσαΐου, ἐπειδή ὁ Γέροντας τοῦ Ἁγίου Πατρός ἡμῶν Ἀθανασίου, ὁ κύρ Ἡσαΐας ἐκεῖνος ἐκεῖ ἐκάθητο, καθώς εἰς τόν βίον του φαίνεται».
Ἐπίσης στό «Προσκυνητάριον τῆς Λαύρας» συντεθέν παρά τοῦ Πανοσιολογιωτάτου Γεροπροηγουμένου τῆς Μονῆς κυρίου Σάββα καί ἐκδοθέν τό 1780, στή σελίδα 62 συναντοῦμε τά ἀκόλουθα περί τοῦ Ἱεροῦ Καθίσματος:
«Ἐπανακάμψαντες εἰς τήν ἁγίαν Λαύραν, ἄς εἰποῦμεν ὀλίγα, καί διά τήν μεσημβρινήν περίοικον ταύτης· κάμνωντας λοιπόν ἀρχήν τῆς ὁδοιπορίας, ἀπό τά ἀριστερά τῆς μεγάλης πόρτας τοῦ κάστρου, καί περιπατῶντας ἕως ἥμισυ ὥρας διάστημα, θέλεις ἀπαντήσει μυριόφυτον ἀμπελῶνα, μέ ὅλην τήν εὐτυχίαν τῆς γῆς πεπλουτισμένον· αὐτοῦ εἶναι καί κελλεῖα ἀρκετά, καί Ἐκκλησία τῆς Παναγίας Τριάδος· αὐτοῦ κατοικοῦσιν πάντοτε, καί φυτοκόμοι μονάζοντες ἡμέτεροι λαυριῶται· αὐτή ἡ τοποθεσία εἶναι ὡραϊσμένη μέ ὅλας σχεδόν τάς χάριτας τῶν στοιχείων, ὁποῦ ἠμπορεῖ νά ἔχῃ ἕνας εὔκρατος καί ἐξαίρετος τόπος ἐπάνω εἰς τήν γῆν· ἐξόχως εἶναι κατάῤῥυτος ἀπό ἀεννάους πηγάς ὑδάτων· αὐτά τά νερά ὅσον εἶναι ἄφθονα καί πολλά, τόσον εἶναι ἀείῤῥοα καί ὑγιεινά. Ἐπειδή δέ καί αὐτοῦ ἡσύχαζεν ὁ κύρ Ἡσαΐας ἐκεῖνος, ὁ τρισόλβιος γέροντας τοῦ ὁσίου Πατρός ἡμῶν Ἀθανασίου (ὡς φαίνεται εἰς τόν βίον του) ἔλαβε τήν ἐπωνυμίαν αὐτός ὁ τόπος, νά λέγεται μέχρι τῆς σήμερον, τοῦ Κυρ-Ἡσαΐου».
Στό δέ «Ἱστορικόν Προσκυνητάριον τῆς Λαύρας» τό συγγραφέν ὑπό τοῦ Προηγουμένου Καλλιστράτου μοναχοῦ καί ἐκδοθέν τό 1976, χαρακτηριστικῶς πληροφορούμεθα ὅτι ἤδη ἀπό τό ἔτος αὐτό εἶχε ἀρχίσει ἡ κατάρρευση τῆς οἰκοδομῆς τοῦ Καθίσματος, λόγῳ ἐλλείψεως μοναχῶν, οἱ ὁποῖοι θά εἶχαν ἀναλάβει τήν ἐπισκευή καί συντήρησή του.
Στά δύο πρῶτα παλαιά Προσκυνητάρια τοῦ 1772 καί τοῦ 1780 παρατηροῦμε ὅτι ἀναφέρεται πώς τό Ἱερόν αὐτό Κάθισμα τοῦ κύρ Ἡσαΐου εἶχε κελλία ἀρκετά καί ὀντάδες ἀρκετούς καί ἐκκλησία τῆς Παναγίας Τριάδος. Δηλαδή ἡ σημερινή του οἰκοδομική μορφή ὑπῆρχε καί πρό τῆς ἡμερομηνίας τοῦ 1772 πού ἐξεδόθη τό ἐν λόγῳ Προσκυνητάριον. Φαίνεται δέ ὅτι τό ἔτος 1880, πού ἀναγράφεται ἐπί λίθου παραπλεύρως τῆς βορεινῆς θύρας τοῦ Καθίσματος, θά ἔγιναν ἀνακαινιστικές ἐργασίες ἐπί τοῦ προϋπάρχοντος σχεδίου τῶν κελλίων-δωματίων, τοῦ μαγειρείου, καί τῶν ἄλλων ἀποθηκευτικῶν χώρων. Ἡ δέ ἐκκλησία, καθώς ἀποδεικνύει καί ἡ νεώτερη καί πλέον στερεά οἰκοδομή της, ἀνεκαινίσθη ἐπί προϋπαρχούσης, ἀναγραφομένης στά Προσκυνητάρια, μετά τόν σεισμόν τοῦ 1905, καθώς ἐλέχθη.